Wat kun je doen tegen te hoge BumaStemra-tarieven? De Geschillencommissie Auteursrechten Zakelijk in ‘the spotlight’

Te hoge BumaStemra tarieven zijn veel ondernemers een doorn in het oog. Iets ertegen doen is lastig. BumaStemra hanteert standaardtarieven en het aanvechten van deze tarieven is moeilijk. Het eindigt meestal in een rechtszaak die de muziekgebruiker als gevolg van de stevige (monopolie)positie van BumaStemra doorgaans verliest.

De Moedige MIDI-file-Producent.

Maar er is al een tijdje iets gaande in BumaStemra-land. Afgelopen week werd een uitspraak openbaar gemaakt van een rechtszaak tussen BumaStemra en een producent van instrumentale MIDI-files. Deze producent van MIDI-files komt in opstand tegen het, volgens hem, veel te hoge tarief (10% van de omzet) die BumaStemra aan hem in rekening brengt voor het produceren en online verkopen van orkestbanden in MIDI-file format van bestaand hitrepertoire. Deze MIDI-files kunnen ingeladen worden in computers en instrumenten (bijvoorbeeld een keyboard) en worden doorgaans als ondersteuning gebruikt bij live-optredens door (cover)artiesten.

De 10% die BumaStemra hier hanteert, is het standaard algemene tarief voor “downloads on demand”. Dit tarief geldt dus ook voor bedrijven of personen die downloads aanbieden op hun website die niet bewerkt of zelf geproduceerd zijn en waar ze dus minder werk en kosten aan hebben. De producent is om die reden van mening dat het percentage van 10% niet fair is omdat het maken van deze MIDI-files hem wél heel veel tijd en geld kost. Bovendien is zijn afzetmarkt klein en zijn de prijzen laag omdat zijn klanten doorgaans geen groot budget hebben.

Opvallend in deze zaak is dat de rechter nog niet oordeelt, maar advies vraagt aan de ‘Geschillencommissie Auteursrechten Zakelijk’. Veel muziekgebruikers zijn nog niet op de hoogte van het bestaan van deze commissie. Dat is jammer. Een klacht indienen bij deze commissie kan resulteren in een lager tarief én aan het verbeteren van de transparantie van de tarieven die organisaties als BumaStemra hanteren.

Wat is deze Geschillencommissie Auteursrechten Zakelijk nou precies? Voor de geïnteresseerden volgt hier eerst wat (wellicht: taaie) achtergrondinformatie…

Wat is de ‘Geschillencommissie Auteursrechten Zakelijk’?
Europa heeft invloed op het beleid van BumaStemra. In 2014 is er een Europese richtlijn uitgevaardigd die als doel heeft om het functioneren van collectieve beheersorganisaties (zoals BumaStemra) te verbeteren. Als gevolg van de monopoliepositie van veel collectieve beheersorganisaties (CBO’s) is de totstandkoming van de tarieven niet altijd even eerlijk en transparant. Een onderdeel van de Europese richtlijn is het streven dat CBO’s tarieven hanteren die op basis van ‘objectieve en niet-discriminerende criteria zijn vastgesteld’. In de richtlijn staat dat de ‘tarieven redelijk moeten zijn in verhouding tot de economische waarde van het gebruik van de rechten in een bepaalde context’.

Ter implementatie van deze richtlijn in Nederland is onder andere de ‘Geschillencommissie Auteursrechten Zakelijk’ ingesteld. BumaStemra heeft zich aangesloten bij deze geschillencommissie.

Wat doet de ‘Geschillencommissie Auteursrechten Zakelijk’?
De taak van de geschillencommissie is het beslechten van geschillen tussen BumaStemra en muziekgebruikers over de billijkheid van de hoogte van het tarief. Dat doet de geschillencommissie door middel van het in behandeling nemen van klachten en, indien nodig, door het adviseren van de rechter in rechtszaken zoals de hierboven beschreven. Het idee achter het instellen van de geschillencommissie is dat kennis en ervaring over de tarieven op deze manier wordt gebundeld. Uitspraken van de geschillencommissie kunnen openbaar gemaakt worden. Openbaarmaking leidt tot transparantie en kan muziekgebruikers een betere onderhandelingspositie bieden bij het aanvechten van de hoogte van de tarieven.

Waar wordt een klacht of advies op beoordeeld?
In het ‘Reglement geschillencommissie auteursrechten’ staat in artikel 15 dat de geschillencommissie bij haar beoordeling of de hoogte en de toepassing van een in rekening gebrachte vergoeding billijk is in ieder geval dient te betrekken:

het uitgangspunt dat gelijke gevallen gelijk worden behandeld,
de waarde van het gebruik van het (muziek)werk in het economisch verkeer,
de aard en de omvang van het gebruik, en
de zelfreguleringspraktijk.

Hoe succesvol is de “Geschillencommissie Auteursrechten Zakelijk”?
In 2018 heeft de Geschillencommissie Auteursrechten Zakelijk 2(!) zaken behandeld. Niet heel veel. Hoopgevend is echter wel dat de BumaStemra-tarieven voor het openbaar maken van muziek in winkels met een lage bezoekersintensiteit (kappers, slagers) naar beneden is bijgesteld als gevolg van een uitspraak van de geschillencommissie.

Verder heeft de rechter in 2018 ook op basis van een rapport van de geschillencommissie bepaalt dat Videma (een andere CBO) te hoge tarieven rekent voor het vertonen én doorgeven van televisieprogramma’s in ziekenhuizen. Allemaal goed nieuws voor de muziekgebruiker dus.

Een klacht indienen…
Het is helaas nog niet bekend of het ook zo goed afloopt voor de Moedige MIDI-file-Producent, maar ondertussen staat de klachtenprocedure van de geschillencommissie wijd open. Het indienen van een klacht is wel aan voorwaarden, termijnen en regels gebonden. Zo kun je alleen klachten bij de geschillencommissie indienen die gaan over de hoogte van het te betalen tarief voor muziekgebruik, bijvoorbeeld omdat een onjuist tarief is toegepast, het tarief verkeerd is toegepast of het tarief zelf naar eigen oordeel onredelijk hoog is. Verder moet je eerst een klacht indienen bij BumaStemra zelf. Indien je niet tevreden bent over de uitkomst hiervan, kun je binnen drie maanden een klacht indienen bij de geschillencommissie. Er zijn kosten aan verbonden. Voor vorderingen tot 2500 euro bedraagt het klachtgeld 50 euro.

Voor meer informatie: www.degeschillencommissie.nl/over-ons/commissies/auteursrechten-zakelijk/